کشاورزی مدرن و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی در گرو استفاده از روش‌های بهینه و اصولی برای تغذیه گیاهان است. در این راستا، عناصر غذایی مختلف نقش حیاتی در رشد و توسعه گیاهان دارند. کود میکرو یا کودهای حاوی عناصر ریزمغذی، از جمله ابزارهای مهم در تغذیه گیاهی هستند که برای تامین نیاز گیاه به عناصر ضروری ولی با مقادیر کم مورد استفاده قرار می‌گیرند. این عناصر شامل آهن، روی، بور، منگنز، مس، مولیبدن و دیگر عناصر ریزمغذی هستند. در این مقاله به بررسی عناصر میکرو، اهمیت آن‌ها برای گیاهان، انواع کودهای میکرو و مزایای هرکدام پرداخته می‌شود و در نهایت مقایسه‌ای جامع بین انواع کودهای کلاته از جمله کلات آهن، کلات روی، کلات کلسیم و کلات منیزیم ارائه می‌گردد.
عناصر میکرو به عناصری گفته می‌شود که گیاه به مقدار کمی از آن‌ها نیاز دارد، ولی کمبود آن‌ها می‌تواند مشکلات جدی برای رشد و توسعه گیاه ایجاد کند. این عناصر شامل آهن (Fe)، روی (Zn)، مس (Cu)، منگنز (Mn)، بور (B)، مولیبدن (Mo)، کلر (Cl) و نیکل (Ni)هستند. گرچه این عناصر به میزان کمتری نسبت به عناصر ماکرو مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم مصرف می‌شوند، اما اهمیت آن‌ها کمتر از عناصر ماکرو نیست.
کودهای میکرو به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هریک برای تامین نیاز گیاه به یک یا چند عنصر میکرو استفاده می‌شوند. برخی از مهم‌ترین کود میکرو شامل کودهای کلاته هستند. کودهای کلاته به دلیل قابلیت جذب بالاتر و پایداری بیشتر در محیط خاک، برتری بیشتری نسبت به کودهای دیگر دارند. در ادامه به بررسی انواع کودهای کلاته شامل آهن، روی، کلسیم و منیزیم می‌پردازیم.
کودهای کلاته نسبت به سایر کودها دارای مزایای متعددی هستند که باعث می‌شود بیشتر کشاورزان به استفاده از آن‌ها تمایل داشته باشند:
۱. قابلیت جذب بهتر: کودهای کلاته به دلیل ساختار شیمیایی خود به راحتی در خاک حل می‌شوند و جذب سریع‌تری توسط گیاه دارند.
۲. پایداری بیشتر در خاک‌های قلیایی: کودهای کلاته به دلیل مقاومت در برابر تجزیه در خاک‌های قلیایی، بهترین گزینه برای این نوع خاک‌ها هستند.
۳. کاهش مسمومیت گیاهی: کودهای کلاته به دلیل آزادسازی تدریجی عناصر غذایی، از مسمومیت ناشی از تجمع عناصر در گیاه جلوگیری می‌کنند.
۴. استفاده موثرتر از عناصر غذایی: ساختار کلاته باعث می‌شود که عناصر میکرو بهتر توسط ریشه و برگ‌های گیاه جذب شوند.
در جدول زیر، انواع کودهای کلات آهن، روی، کلسیم و منیزیم با هم مقایسه شده‌اند. این مقایسه شامل مواردی مانند قابلیت حل شدن در آب، کاربرد اصلی، شرایط خاک مناسب و تاثیرات بر گیاه است.
|
ویژگی‌ها |
نقش کلیدی در گیاه |
علائم کمبود |
نیاز به عنصر (مقدار کم) |
|---|---|---|---|
|
آهن (Fe)
|
تولید کلروفیل، انتقال الکترون در فتوسنتز و تنفس
|
کلروز بین‌برگی (زردی برگ‌ها)، کاهش فتوسنتز
|
بالا (در مقایسه با دیگر میکروها)
|
|
روی (Zn)
|
تنظیم هورمون‌های رشد (اکسین)، سنتز پروتئین و تولید DNA و RNA
|
کوتاه شدن میان‌گره‌ها، کوچک شدن برگ‌ها، کاهش رشد
|
متوسط
|
|
مس (Cu)
|
تشکیل کلروفیل، آنزیم‌های اکسیداتیو، مقاومت به استرس اکسیداتیو
|
پیچ‌خوردگی برگ‌ها، کاهش رشد، اختلال در تشکیل بذر
|
کم
|
|
منگنز (Mn)
|
تجزیه آب در فتوسنتز، جذب نیتروژن، سنتز کلروفیل
|
کلروز بین‌برگی، کاهش رشد
|
متوسط
|
|
مولیبدن (Mo)
|
تثبیت نیتروژن، فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز
|
لکه‌های زرد روی برگ‌ها، کاهش تثبیت نیتروژن
|
بسیار کم
|
|
بور (B)
|
انتقال قندها، تقسیم سلولی، تشکیل دیواره سلولی، تولید گرده و بذر
|
بدشکلی ساقه و برگ، کاهش تشکیل گل و میوه
|
متوسط
|
.png)
